Sesletim ve Ses Bilgisel Bozukluklar
-Artikülasyon Bozuklukları
Artikülasyon (sesletim) konuşma seslerinin motor üretimi anlamına gelmektedir. Artikülasyon sorunları kişinin belli sesleri üretmede güçlük yaşaması veya yanlış üretmesidir. Örneğin, /r/ yerine /y/ demesi veya /k/ yerine /t/ demesi gibi. Artikülasyon problemleri konuşma seslerinin şekillendirilmesini sağlayan organlardaki (diş, dil, damak, çene gibi) herhangi bir anatomik-fizyolojik yetersizliğe (dudak-damak yarıklığı, dizartri, vb.) bağlı olarak ortaya çıkabileceği gibi bir yetersizliğe bağlı olmaksızın yanlış öğrenme sebebiyle de görülebilir. Ayrıca işitme veya zeka engeline bağlı olarak da artikülasyon sorunları yaşanabilir. Artikülasyon sorunları sıklıkla çocukluk çağında görülür. Ancak müdahale edilmeyen durumlarda bu sorunların yetişkinlik dönemine sarkması söz konusu olabilir.
-Fonolojik Bozukluk
Fonoloji, bir dilin konuşma seslerinin nasıl bir araya getirileceğine dair kuralları içerir. Temelde bir dil bozukluğu olan fonolojik bozukluk bu kuralların yaşa uygun bir şekilde edinilememiş olmasından kaynaklanır.
Fonolojik bozukluğu olan çocuklarda en sık görülen belirtiler çeşitli konuşma seslerinin yerlerinin değiştirilmesi, düşürülmesi ve bir ses yerine bir başka sesin kullanılmasıdır. Fonolojik bozukluklar artikülasyon problemleri ile birlikte görülebileceği gibi tek başına da görülebilirler. Bu çocukların konuşma anlaşılırlıkları oldukça düşüktür.
Artikülasyon ve fonolojik bozukluğu olan çocukların tedavisinde öncelikli olarak uygulanan testler ve yapılan değerlendirme sonucunda ayırıcı tanıya ulaşılır. Bunu takiben çocuğun problemine uygun bir terapi programı düzenlenir.
